Gerek tarihsel gelişim gerekse ulusal ve uluslararası hukuk kuralları irdelendiğinde sağlık çalışanı haklarına ayrılmış olan alanın hasta haklarından çok daha dar olduğu açıkça görülebilir. Bir meslek ve sanatın icrası olarak alındığında sağlık hizmetinin icrası sonucu ortaya çıkan hallerin incelenmesi pek de anlaşılamayacak bir şey değildir. Hastanın zayıf durumda ve mağdur oluşu kurum olarak tıp mesleği karşısındaki edilgenliği bunun açık nedenlerindendir. Doğrudan sağlık çalışanı haklarına ilişkin değerlendirmeler oldukça yeni tarihlidir. Asıl etik düzenlemelerin hasta hakları çerçevesinde yapıldığını görüyoruz.
Sağlık alanında benimsenen evrensel temel etik ilkeleri:
Yararlılık ilkesi
Zarar vermeme ilkesi
Adalet ilkesi
Özerklik ilkesi
Hekim hakları ve diğer sağlık mensuplarının hakları hastaya karşıt bir durum olarak algılanmamalıdır. Aksine hastalarla dayanışma içinde ve mesleki değerleri koruyan nitelikli hizmet üretimi için devlet aygıtından sağlanmasını ve korunmasını istedikleri hak kategorileri olarak değerlendirmek gerekmektedir.
Yasal düzenlemelerin başından günümüze kadar, hasta hakları konusunda olumlu gelişmeler yaşandığı yadsınamaz bir gerçektir. Ancak aynı yöndeki gelişmelerin, sağlık çalışanlarının hakları bakımından da gerçekleştiğini söylemek pek mümkün olmayacaktır. Oysaki, sağlık çalışanlarının hakları ve hastaların hakları, iki ayrı zıt kutuplarda değil; bir arada ele alınmalıdır ki her iki tarafın menfaat dengeleri ideal şekilde korunabilsin. Zira bir tarafın hakkı, diğer tarafın borcu veya ödevi olarak karşımıza çıkabilmektedir. Bu durumu, hasta, hekim veya diğer sağlık çalışanları ekseninde ele aldığımızda, ne kadar hasta haklarından bahsediyorsak, diğer yandan bir o kadar da hekim ve diğer sağlık çalışanlarının yükümlülük ve borçlarından bahsediyoruz demektir. Oysa, bu noktada unutulmaması gereken şey, hekim ve diğer sağlık çalışanlarının da haklarının varlığıdır. Dolayısıyla, şayet bu ilişkide, sadece bir tarafın haklarından bahsedip, diğer tarafın sadece sorumluluk ve ödevlerine değinilirse ne hasta ne de sağlık çalışanlarının memnuniyeti sağlanabilir. Buna mahal vermemek için, gelişen hasta haklarıyla birlikte, sağlık çalışanlarına da hak ettikleri değerin gösterilmesi gerekmektedir.
Sağlık Çalışanı Haklarını Hangi Çerçevede Savunacağız?
Hasta Hakları Karşısında Sağlık Çalışanı Hakları
Mesleki Gerekliliklere ve Göre Oluşan Haklar
Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi
Sağlık Çalışanları ile İlgili Bazı Hukuki Konular
Kaynaklar
Erdoğmuş, E. (2007). Hekim Hakları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Acar, Z. (2018). Sağlık Çalışanlarının Hakları ve Hak Arama Yolları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kadir Has Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Comentarios