Kanser Haftası

Kanserde erken teşhis hayat kurtarır!

Nedir Bu Kanser?

Kanser, vücudun herhangi organ ya da dokusundaki hücrelerin kontrolsüz çoğalması ve büyümesi sonucu ortaya çıkan bir hastalık tablosudur. Kanser, oluştuğu dokuya göre adlandırılır. Günümüze kadar 200'den fazla kanser türü tespit edilmiştir.

Kanser; çevresel ve genetik faktörlere bağlı oluşmakta çevresel faktörler arasında da tütün, alkol, obezite ve enfeksiyonlar ilk sıralarda yer almaktadır.

Sosyoekonomik durumun yanında meslek de kanser hastalığının meydana gelmesinde önemli rol oynamaktadır. Örneğin sağlık çalışanlarında en sık görülen kanser türü karaciğer kanseri, açık havada çalışanlarda cilt kanseri, endüstri çalışanlarında ise akciğer kanseri olarak görülür.

Kansere bağlı ölümlerinin 1/3’ü beş (5) risk faktörüne bağlıdır;

Beden kitle indeksi
Meyve ve sebze tüketimi eksikliği
Fiziksel aktivite
Tütün kullanımı
Alkol kullanımı

Dünyada en çok görülen ölüm nedenleri arasında kanser birinci sırada gelmektedir (Yaklaşık 8.80 milyon ölüm). Bu hastalığın en çok görülen 5 türü:

Cilt kanseri
Meme kanseri
Akciğer kanseri
Prostat kanseri
Mide kanseri

Genel Belirtileri

Açıklanamayan kilo kaybı
Yüksek ateş
Kronik halsizlik
Güçlü ağrılar
Meme, koltuk altı veya vücudun başka bölümlerinde hissedilen sert ve hareketsiz kitleler
Ciltteki, özellikle ben ve siğillerde değişiklikler
Ağızda diş etlerinde yoğun kanamalar
Balgamda kan gelmesi ve kronik öksürük
Zamansız vajinal kanamalar
İdrarda kan bulunması ve idrar sıklığının değişmesi

Bu belirtiler her zaman kanser olduğunuz anlamına gelmez fakat bir uzman doktor tarafından mutlaka değerlendirilmelidir.

Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Belirtiler sonrası kanser tanısı koymak için birkaç yöntem kullanılmaktadır. Başlıca yöntemler; kan testleri, görüntüleme yöntemleri (MRI, bilgisayarlı tomografi vb.) ve biyopsi işlemi ile alınan parçaların patolojik açıdan incelenmesidir.

Kanserler, türlerine bağlı olarak farklı mikroskobik yapılara ve yayılma hızına sahiptir. Bu yüzden her kanser türünde farklı tedavi yolları izlenir. Genel olarak kanser tedavileri; çeşitli ilaçlarla uygulanan kemoterapiler, radyoaktif ışınlardan yararlanılan radyoterapiler, cerrahi girişimler ve hastaların yaşam kalitesini arttırmak için kullanılan tamamlayıcı (alternatif) tıp yöntemleri olarak sınıflandırılır.

Türkiye'de Kanserin Durumu

Ülkemizde her bir yıl içinde yaklaşık 175 bin kişiye kanser teşhisi konulmaktadır.

Türkiye’de ölüm nedenleri arasında iskemik kalp hastalıklarından sonra ikinci sırada kanser gelmektedir.

Erkeklerde en sık görülen kanser türü akciğer kanseri iken kadınlarda meme kanseri olarak kendini göstermektedir. Çocukluk çağı kanserlerinde ise lösemi en sık görülen kanser türüdür. Gençlerde ise (15-24 yaş grubu) erkeklerde testis kanseri, kadınlarda tiroid kanseri ilk sıralarda yer almaktadır.

1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası

Ülkemizde kanser hasta ve yakınlarına yardımcı olmak, kanserle ilgili araştırmaları desteklemek amacı ile 1947 yılında Ankara’da Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Derneği kuruldu. 1956 yılında Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu’nun tavsiyesi ile Nisan ayının ilk haftası Türkiye’de Kanser Savaş Haftası olarak kabul edilmiştir.

Kanserle Mücadelede KETEM

Sağlık Bakanlığının “Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile toplum tabanlı kanser taramalarına yönelik, ülke genelinde Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) kurulmuş olup hâlihazırda ülkemizde 208 adet KETEM mevcuttur.

Aile hekimleriyle yakın işbirliği içinde çalışan KETEM'ler, üç kanser tipine yönelik tarama ve erken teşhis hizmeti sunuyor:

· Meme kanseri,

· Serviks (rahim ağzı) kanseri ve

· Kolon (kalın bağırsak) kanseri

Erkeklerde görülme sıklığı en yoğun olan kanser türleri kolon ve rektum, prostat ve özellikle sigara kullanımına bağlı olarak akciğer kanseridir. Özellikle 40 yaşını aşmış tüm erkeklerin rutin kanser taraması yaptırmaları uzmanlar tarafından öneriliyor.

Kadınlarda en sık görülen kanser türleri ise meme, rahim ağzı ve tiroit kanserleridir. Dolayısıyla özellikle 20 yaşını geçen tüm kadınların düzenli olarak kendi meme muayenelerini yaptırmaları, 20-40 yaş arasında 3 yılda bir, daha sonra ise her yıl düzenli olarak mamografi çektirmeleri gerekiyor.

Kanserde Erken Teşhis

Kanser hastalıklarında tedaviye alınan cevap, tümörün vücuttaki yaygınlığı ile bütünüyle alakalıdır. Bu sebeple kanserli hücrelerin erken teşhis edilmesi, tümörün vücutta yayılmadan önce hastalığın önüne geçilmesi ve tedavinin başarıya ulaşmasında kilit rol üstleniyor. Güncel veriler, erken teşhis edilip tedavisine başlanan kanser vakalarının yaklaşık yüzde 90’ının iyileştirilebildiğini gösteriyor.

İnsanın bu hastalıkla baş etmesinin en temel yolu düzenli kontrolden ve taramadan geçmektedir.

Kanserin erken teşhisi için kişinin herhangi bir sağlık sorunu veya şikayeti olmasa bile özellikle rahim ağzı, meme, kalın bağırsak, tiroit ve prostat kanserleri için düzenli tarama testlerini yaptırması, olası risk durumunda erken tedaviye başlanması hayati öneme sahiptir. Kanser, genetik ve çevresel faktörlere açık olduğu için her an her yaşta bize tehdit olacaktır.