İlk kez 1817 yılında titrek felç olarak tanımlanarak literatüre geçen Parkinson hastalığı beyin hücrelerinde kayıp ile seyreden, kadınlara oranla erkeklerde daha sık görülen, yavaş ilerleyen bir hareket bozukluğudur.
Normal olarak insan beyninde belli bölgelerde dopamin üreten beyin hücreleri bulunur. Dopamin, substansiya nigra ile vücut hareketlerini kontrol eden diğer beyin bölgeleri arasında mesajlar ileten bir kimyasaldır. Dopamin insanların akıcı ve koordine hareketler yapmalarını sağlar. Bu hücreler beynin substabsiya nigra adı verilen belli bir alanında yoğunlaşmış halde bulunurlar. Dopamin üreten hücrelerin %60 ila %80’i kayba uğradığında yeterli miktarda dopamin üretilemez ve Parkinson hastalığının motor belirtileri ortaya çıkar. Beyin hücrelerindeki bu yetersizlik süreci nörodejenerasyon olarak adlandırılır.
Parkinson hastalarının büyük çoğunluğunda hasta ve ailesinin dikkatini çeken ilk belirti heyecan ya da stresin tetiklediği, gelip geçici olabilen, bir el parmağında veya elde ortaya çıkan, dinlenme halinde gelen titremedir. Bazen hasta yakınları hastanın yüzünde donuk bir ifade geliştiğini belirtir. Özellikle genç yaştaki hastalarda ilk belirti distoni olarak adlandırılan, istem dışı bir ayağın içe doğru dönük halde kasılması ya da ayak parmaklarının aşağı doğru kıvrılmasıdır. Hastaların hemen tümünde belirtiler tek bir beden yarısında ortaya çıkar ve zamanla daha hafif olmak üzere bedenin diğer yarısında kendini gösterir.
Parkinson Hastalığı Kaç Yaşında Başlar?
Hastalığın en sık görüldüğü yaş aralığı 40 ile 55 yaş arasıdır. Fakat genetik faktörler, önceden geçirilmiş motor sinir sistemi rahatsızlıkları, beyin tümörü veya kanseri, kafanın arkasına alınmış darbelere bağlı olarak hastalığın ortaya çıkma yaşı da değişkenlik gösterir. Hastalık genel olarak 40 yaşından sonra sıklıkla görülür. Hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilen bir hastalıktır. Fakat elde edilen veriler incelendiğinde kadınlara oranla erkeklerde bu hastalığa daha çok rastlanır.
Parkinson Hastalığı Genç Yaşta Görülür Mü?
Yaşlılıkta sıkça görülen bir hastalık olmasına rağmen gençlik döneminde de bu hastalığa rastlayabilirsiniz. Yaşlılık hastalığı olarak adlandırılan parkinson, gençlerde belirtileri olduğunda pek ciddiye alınmıyor. Daha sonra ilerleyen hastalık kendini başka şekilde ifade ediyor. Gençlikte aniden hareketlerin yavaşlaması, el ve bacakların kontrolünü sağlayamama, huzursuz organ sendromu veya hafif titremeler parkinson haberci olabilir. Bu belirtilere genç yaşta bile sahipseniz, mutlaka doktor kontrolüne gitmelisiniz.
Parkinson Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
· Titreme
· Hareketlerde yavaşlama
· El yazısında bozulmalar
· Konuşmanın değişmesi
· Kas sertleşmesi
· Denge ve hareket kaybı
· Duruş bozukluğu
· Düşünmede güçlük
· Yutkunmada zorluk yaşama
· Uyku problemleri
· Mesane sorunları
· Kabızlık
· Depresyon
· Hipertansiyon
· Duyu kaybı
Parkinson Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Parkinson aşamalı süren bir hastalıktır ve beş ilerleme safhası vardır denilebilir. Birinci evrede bulgular hafiftir. Mimik ve yürüme bozulmalarını hastanın ailesi fark edebilir. İkinci evrede bulgular iki tarafta da bulunur. Bu evrede duruş ve yürüyüş etkilenmiştir. Üçüncü evrede de hastada denge bozukluğu, düşmeler olur. Dördüncü evrede hasta zor da olsa yürür ancak hareketlerde yavaşlama vardır. Hasta tek başına yaşayamaz. Parkinson son evre denilen beşinci evrede ise hasta yatağa ya da tekerlekli sandalyeye bağımlı yaşar. Tedavide ilk seçenek ilaçlardır. Ancak bazı kişilerde ilaç tedavisi yetersiz kaldığında ya da yoğun yan etkiler gelişirse “beyin pili” yöntemi tercih edilebilir.
Tedavide kullanılabilecek yöntemler şunlardır: 1. İlaç tedavisi 2. Fizik tedavi ve rehabilitasyon 3. Cerrahi tedavi
Dünya Parkinson Günü
Dünyada 10 milyon, ülkemizde 150 bin civarında Parkinson hastası olduğu düşünülüyor. Parkinson hastalığı sıklığı yaş ile birlikte arttığından yaşlı nüfusun fazla olduğu ülkelerde hastalığın görülme oranı da artıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde 65 yaşın üzerindeki her 100 kişiden biri Parkinson hastası, bu nedenle 1 milyon civarında Amerikalı Parkinson hastalığı ile yaşamakta ve her yıl yaklaşık 60 bin yeni teşhis konulmaktadır. Yurdumuzda her yıl yaklaşık 10 bin yeni teşhis konulduğunu tahmin edilmektedir.
Parkinson’da erken tedavinin hastalığın ilerlemesini geciktirmeye yardımcı olduğu ve kaliteli yaşam süresini uzattığı yönünde bilgiler mevcuttur. Bu nedenle toplumsal farkındalık ve bilinçlenme yaratmak adına her yıl 11 Nisan tarihi tüm dünyada “Dünya Parkinson Hastalığı Günü” olarak ilan edilmiştir.
Türkiye Parkinson Hastalığı Derneği, hastalığın toplumda bilinirliğini artırmaya, doğru tanınmasını sağlamaya ve toplumumuzun bu hastalık ile ilgili bilinçlenmesini sağlamaya çalışır. Bu amaç doğrultusunda dernek zaman zaman yerel toplantılar düzenleyerek ve her yıl Nisan ayında özellikle “11 Nisan Parkinson Hastalığı Günü” haftasında yazılı-görsel-sosyal medya ve internet, üzerinden tanıtıcı, yoğun ve kapsamlı kampanya çalışmaları yapmaktadır.
Comments